Yüksekte çalışma son derece planlı şekilde organize edilmesi gereken ve iş güvenliği tedbirlerinin mutlaka alınması gereken çalışma türlerinden birisidir. Çiftliklerde, inşaatlarda, hazır binaların dış cephe işlerinde, yüksek gerilim elektrik faaliyetlerinde ve benzeri birçok alanda çalışırken ihtiyaç duyulan yüksekliklere çıkarak yapılacak işlemlerde planlı olmak ve gerekli tedbirleri almak hayati önem taşır. Operatörlerin ve teknikerlerin kovalı araçlarla yaptıkları işler, iskele ve asansör üzerinde yapılan inşaat çalışmaları, vinç ve benzeri makinelerle yükseğe çıkmak zorunda kalınan faaliyet alanları da aynı şekilde çalışanların güvenliğinin sağlanması gereken durumlardır.
Zorunda olmadıktan sonra yüksekte çalışmanın ihmal olduğu bilinmelidir. O işin başka bir şekilde daha güvenli yapılma şekli varsa, yüksekte çalışma yöntemi tercih edilmemelidir. Yukarıda sayılan çalışma şekillerinden ziyade çukur alanlarda yapılan ve düşme tehlikesinin olduğu çalışma türleri de yüksekte çalışma olarak nitelendirilmekte ve önlem alınması gerekmektedir. Yüksekte çalışma nedeniyle meydana gelen yaralanmalar genelde yüksekten düşme olarak gerçekleşmektedir. Çok az vakada yukarıdan düşen bir parçanın veya ekipmanın yaralama durumu görülmektedir.
İstatistiklerde 4 veya 5 metreden düşerek yaralanmaların daha çok zarar verdiği görülmektedir. Bunun sebebi bu yüksekliğin önemsenmemesidir. İş güvenliği tedbirinin alınmaması problem yaratmaktadır. Daha düşük seviyelerden düşme de gerçekleşebilmekte ve yine önlem alınmadığı için ciddi yaralanmalara sebebiyet verebilmektedir.
Yüksekte çalışma herhangi bir önlem alınmadığında çalışanın kişisel yaralanmasına neden olabilecek bir mesafeye düşebileceği bir yerde çalışması anlamına gelmektedir. Yüksekte yapılan çalışmaların uygun şekilde planlanması bu yüzden önemlidir. İlk olarak sorulacak soru “yüksekte çalışma engellenebilir mi, iş başka şekilde yapılabilir mi” olmalıdır. Bu süreci planlayanların yüksekte çalışma süresini ve bu sürenin azaltılıp azaltılmayacağını dikkate alması gerekmektedir. Örneğin yükseğe çıkarak sökülebilecek ekipmanın zemine indirilip tamir edilip edilmeyeceği değerlendirilmelidir. Böyle bir fırsat varsa kesinlikle uygulanmalıdır.
Bu uygulama mümkün değilse mobil kule, yüksekte çalışma platformu veya sepette çalışma gibi güvenli bir ortam sağlanması değerlendirilmelidir. Bu tür ekipmanların kullanılması gerekiyorsa, çalışanın her iki elini de kullanacağı hesap edilerek, güvenlik önlemleri alınmalıdır. Platformun yeterli seviyede güçlü olup olmadığını, düzenli bakımının yapılıp yapılmadığını, periyodik olarak muayene edilip edilmediğini sorgulamaları önemli olacaktır. Bu kontrol edilmesi gereken ekipmanların içinde mobil yükselen çalışma platformu, sepetler, iskele kuleleri ve merdivenler dahildir.
Tüm bu ekipmanların yüksekte çalışma yönetmeliklerine uygun şekilde tasarlanması ve çalışanların da bunları kullanmasının sağlanması önemlidir.
Yüksekte çalışmada temel prensip çalışma süresini minimize etmektir. Eğer buna imkan yoksa düşme mesafesini en aza indirgemek konusu değerlendirilmelidir. Mesafeyi herhangi bir düşme riski hesaplanarak azaltmak en sağlıklı sonuç olacaktır. Vücut kemeri veya güvenlik kordonu operatör tarafından takılmalıdır. Uygun bir sabitleme noktasına takılarak güvenlik arttırılır. Operatör düşerse sadece salınma miktarı kadar sallanacak ve bu şekilde meydana gelecek yaralanma, operatörün düştüğünde karşılaşacağından daha az tehlikeli olacaktır.
Operatörlerin ve çalışanların sepetlerden veya iskelelerden fırlamasını önleyecek ekipmanlar da kullanılabilir. Burada yer alan en temel güvenlik prensiplerinden bir tanesi de işçilerin yüksekte çalışma platformuna güvenli şekilde ulaşıp ulaşmadığının tespitidir. Çalışanların yüksekte çalışma platformuna binerken ya da inerken risk altında olmaları, diğer güvenlik ekipmanlarının önemini yitirmesine neden olur.
İyi bir planlamanın belirleyici yönlerinden birisi de platformlara güvenli şekilde ulaşmayı sağlamaktır. Bu konuda yüksekte çalışma eğitimi alanların çalışmasına olanak sağlamak önemlidir. Zaten program olarak ve yasal şartlar altında bu tür platformlarda çalışanların yüksekte çalışma eğitimi almaları zorunlu tutulmaktadır.
